Frankrijk I

Ondertiteling bij Nieuwsuur, item Frankrijk, Zaterdag 15 april 2017.
Pagina met link: Invloed islam groeit in de Franse voorsteden

Sprekers: Saskia Dekkers, scineast Abdel Houari, verzekeringsinspecteur Aïcha Akafou, leraar filosofie Didier Lemaire.
Verslag: Saskia Dekkers, Ties Brock en Pieter Nijdeken.

Frankrijk kiest. Présidentielles 2017
Trappes, Île-de-France

Autoradio:
Op RMC tussen 13 en 14 uur.
De staat moet zich bezighouden met het geloof en moslims steunen, maar verbieden wat tegen de republiek ingaat.

Saskia:
We zijn in Trappes, niet ver van Parijs, altijd een gevaarlijke banlieu genoemd. Met drugshandel, jongeren zonder toekomst, en de beruchte rellen van 2005. Toen waren we er ook. We filmden het busstation van Trappes dat in brand was gestoken. We volgden Abdel, een jonge scineast. Hij maakte zich zorgen over de woede van jongeren in zijn eigen wijk.

Abdel:
Tweeëntwintig bussen. En dan nog al die auto’s in de omgeving. Dat doe je niet met z’n tweeën. Dit komt nooit goed als de overheid niets doet. Als ze niets doet voor de jongeren. Wat moeten ze anders?

Saskia:
Dat was 12 jaar geleden, en er is veel gebeurd. Voor het eerst sinds lange tijd heb ik een afspraak met Abdel.

Abdel (nu met baard en djellaba):
Salam Aleikum. Saskia, hoe gaat het?

Saskia:
Alles goed met je?

Abdel:
Ja. Welkom. Kom binnen.

Saskia:
Abdel is veranderd. Van een doorsnee jongen naar een streng gelovige moslim.

Abdel:
Het geloof is een manier van leven. Er is de hele dag geen enkel moment, van zonsopkomst tot zonsondergang, dat ik mijn geloof niet praktiseer.

Saskia (beelden van islamitische en salafistische literatuur):
Wat is er met Abdel gebeurd. Zelf beschrijft hij een bijna-ongeluk, waarna hij het licht zag. Maar na doorvragen vertelt hij over de “Brigade de Hadj”, enige tijd geleden, in zijn banlieu.

Abdel:
Het is een klein clubje oude mannen die preken. Ze gaan de straten op, de wijken in, en zijn net sociaal werkers. Ze spreken jongeren aan en zeggen: “Je motor maakt kabaal. Je staat bij de flat en ergert mensen. Kom in de moskee God aanbidden. Dan merk je dat je tot rust komt, dat je geestelijke rust vindt.”

Saskia:
Z’n dag wordt bepaald door gebeden. Abdel verloor 80% van zijn werk voor Franse artiesten, want muziek is verboden. Hij maakt nu religieuze video’s voor jongeren. Zijn band met de Franse staat lijkt doorgeknipt.

Abdel:
Ik was heel lang een vlaggendrager van Frankrijk. Overal in de wereld zei ik dat Frankrijk ideaal was. Eerlijk gezegd denk ik dat niet meer.
Ja, Frankrijk discrimineert tegenwoordig. Luister goed. Frankrijk discrimineert en is racistisch geworden. Frankrijk is anti-islam geworden.

Saskia:
Trappes is in twaalf jaar veranderd. De gevels zijn opgeknapt, maar de werkloosheid is hoger dan ooit. Met een adres in Trappes krijg je geen baan. En de islam is zichtbaar, overal.
Beelden uit NOVA, 2007
Daar was in 2007 nog weinig van te merken. We filmden toen opnieuw in Trappes, in een wijk met hangjongeren. We lieten bezorgde moeders aan het woord. Aïcha was voor een harde aanpak van de jeugd.

Aïcha:
Je ligt ‘s nachts te slapen. De volgende dag moet je werken. En beneden staan ze de hele nacht te praten. En keihard ‘Mohammed’ te schreeuwen. Je ruikt de wiet tot op de derde etage. Daar ben ik tegen. Maar wat doen de ouders? En wat doet de politie?

Saskia:
Toen zag ik zomerkleren en blote armen. Nu hoor ik dat vier van die zeven vrouwen zwaar gesluierd zijn en niet meer willen praten. Alleen Aïcha wil me ontmoeten, in het buurtcentrum in de wijk. Naast haar baan als verzekeringsinspecteur heeft ze een vereniging opgericht tegen de radicalisering van de islam.

Aïcha:
Ze zoeken een identiteit. Er is werkloosheid, armoede, er is veel dat het leven moeilijk maakt. Om aan hun moeilijke situatie te ontkomen zoeken mensen iets anders dat ze kan helpen in het dagelijks leven.

Saskia:
Aïcha merkt dat meer vrouwen zich afzonderen, en zelfs niet naar speciale vrouwenavonden komen.

Aïcha:
Er komen er steeds minder. Muziek is verboden. Die vrouwen komen dus niet meer naar die avonden. Omdat muziek verboden is.

Lycee de la Plaine de Neauphle
Saskia:
Zelfs op dit lyceum, de trots van Trappes, merkt men de groeiende invloed van de islam. Niet in de klas, want in Frankrijk is daar de hoofddoek verboden. Leerlingen behalen hier de beste resultaten van de regio, maar de filosofieleraar zag de sfeer veranderen.

Didier (les gevend):
Wat verenigt geloven? Het gevoel van heiligheid, dat in alle geloven op verschillende manieren tot uiting komt.
Didier (in kamer):
Ik merkte dat sommige leerlingen in de klas aangaven dat salafisme en fundamentalisme in hun ogen niet zo waren als ze in de media werden neergezet, maar juist lovenswaardig en heel normaal waren. Dat baarde me toch zorgen. Want voor mij is er toch een duidelijk verschil tussen een geloof en een standpunt dat je van de rest van de wereld afsluit. Die ontwikkeling zie ik sinds 2015, of zelfs al 2014.

Saskia (beelden van een klas):
Er zijn fellere discussies. leerlingen beschouwen de scheiding tussen kerk en staat als een aanval op de islam

Leerlinge 1:
De scheiding van kerk en staat kost ons onze vrijheid. Ik vind dat misdadig.

Leerlinge 2:
De Franse wet verbiedt ons dingen. Dan denken wij: “Ondanks die verboden wil ik tekenen van m’n geloof dragen die ik leuk vind, die tonen dat ik bij een religieuze groep hoor”.

Saskia (beelden van een klas):
En dan zijn er de verhalen over de religieuze druk op jongeren.

Leerling:
Ik ben een praktisereend moslim. Ik had een keer muziek op toen ik uit de moskee kwam, en toen sprak iemand me aan en die zei: “Als je naar muziek luistert… “. Hij begon over de duivel.

Leerlinge:
Hij raadde je af om muziek te luisteren, maar hij verbood je niet om ernaar …

Leerling:
Dat deed hij juist wel.

Didier:
Mijn leerlingen zijn over het algemeen niet fundamentalistisch, niet salafistisch, maar ze komen er wel de hele tijd mee in contact, want ze zitten tegenwoordig overal in Trappes. Je hebt ronselaars, die komen niet uit Trappes zelf, maar uit andere steden. Zij ronselen mensen bij de uitgang van de moskee, maar ook op andere plekken, zoals bij cafés en winkels.

Saskia:
De grootste moskee van Trappes is in handen van de UMT (Union de Musulman de Trappes). Er wordt gezegd dat de macht van salafisten er toeneemt, maar we kunnen dat niet controleren. Zelfs met hulp van Abdel zijn we niet welkom. We filmen daarom van een afstand. Zeker is dat de UMT zijn invloed uitbreidt. (Afwerende gebaren van mensen bij de poort.)

Abdel, vind jij jezelf een salafist?

Abdel:
Ja, ik ben een salafist. Maar wat wil salafisme zeggen? Het is een nobel woord, een nobel standpunt. De profeet Mohammed was salafist. Hoeveel mannen … Ik wil dat je me antwoordt. Hoeveel westerse mannen, keizers, complimenteerden Mohammed met hoe hij regeerde? Weet je het? Honderden.

Saskia:
Abdel wil als salafist de maatschappij islamiseren, maar is tegen geweld. Het lijkt onschuldig, maar de leraar van het lyceum maakt zich zorgen.

Didier:
Het is of ze een andere nationaliteit hebben aangenomen. Het geloof is niet langer meer iets puur spiritueels, maar bepaalt de identiteit. Het geeft een bestaansreden en definieert meteen wie je bent. Maar niet als individu, maar als collectief. Dat is zo zorgwekkend.

Saskia (beelden van gesluierde vrouwen op een stoffenmarkt):
De markt van Trappes is een wereld apart. Op elke hoek staan collectanten van de UMT, van de grote moskee. Er wordt in de gaten gehouden wie geeft, en wie niet. We kunnen alleen filmen omdat Abdel bemiddelt. En er is meer controle. Moslimvrouwen vertellen dat ze zonder hoofddioek worden genegeerd.

Een vrouw op de markt:
Je moet je vermommen om in Trappes te komen. Dat weiger ik.

Abdel (in djellaba):
Is er nu omgekeerde discriminatie, denkt u?

De vrouw:
U vermomt u met uw baarden en uw gewaden, en wie die niet draagt, kijkt u zo aan (kijkt afkeurend naar de grond), zelfs als je boodschappen doet. Wie geen baard draagt wordt genegeerd. Dan laten ze de gesluierde vrouw voor. Zo gaat het nu.

Saskia:
Is het de massale werkloosheid, of het niet kunnen of willen deelnemen aan de Franse maatschappij. De stad Trappes is net als zoveel andere banlieus een aparte samenleving geworden. De socialistische regering liet dat gebeuren. Juist in deze wijken wordt veel op links gestemd.
(Weer beelden van de schoolklas)
De realiteit is dat er in Trappes zo’n honderd jongeren als jihad-strijders vetrokken. Naar Irak, en naar Syrië.

Een leerlinge:
Ik ken iemand die daarheen is vertrokken. Ook hij was gelovig, en hij ging altijd bidden in de moskee. Hij zei op een dag tegen zijn moeder dat hij op vakantie ging met vrienden, maar ze ontdekte dat hij in Syrië zat.

De eerdere leerling van de muziek:
Ik kende ook iemand die ik altijd groette en ineens was hij weg. Ik wist niet waarom. Het is me wel uitgelegd. Zo gaat dat.

Didier:
Soms praten ze met me na de les. Dan zeggen ze … Zo heb ik bijvoorbeeld gehoord dat mensen daar en daar pogingen hebben gedaan om ze te ronselen. Of dat ze iemand kennen die naar Syrië is gegaan. Ik heb leerlingen die contact hebben met vrienden van ze die enkele jaren terug zijn vertrokken.

Saskia (Abdel thuis met dochtertje):
Terug bij Abdel. Hij noemt zich een vreedzame salafist, maar wil wel iedereen bekeren. Zelfs zijn dochtertje heeft een beer met koranles.

Beer:
Als ik klaar ben met drinken, zeg ik … Dank aan Allah.
Als ik nies, zeg je … Dank aan Allah.

Saskia (Abdel bij tafel vol islamitische en salafistische literatuur):
Abdel is bezorgd over verkeerde invloeden. Hij wil jongeren begeleiden.

Abdel:
Het is simpel om auto’s in brand te steken als boodschap. Dan denken zulke jongeren op een gegeven moment: ‘Ik moet me inhouden. Als ik de islam ga praktiseren, kom ik wel tot rust.’ Dat werkt een tijdje. Maar omdat ze labiel zijn en niet worden gevolgd, noch door het systeem, noch door een soort van leraar, kan het door iets kleins al misgaan.

Saskia:
Gaat een nieuwe president iets veranderen? Het blijft moeilijk. Want ook al vertrekken jongeren nauwelijks meer, het gevaar is niet geweken.

Aïcha:
De kinderen kunnen niet meer weg. Het zijn er in elk geval minder. Het is maar een klein aantal. Maar ze zijn nog steeds in Frankrijk. Het is zelfs gemakkelijker om hier aanslagen te plegen dan om daar te gaan vechten.

Didier:
Ze zijn ervan overtuigd dat de enig juiste samenleving gestoeld is op zuivere wetten, ofwel religieuze wetten. Wat zullen ze hier doen? Ze zullen proberen om hun ideeën door te voeren in de Franse samenleving.

Abdel 2005

Abdel

Aïcha

Didier