Denemarken

Ondertiteling bij Nieuwsuur, item Denemarken, zaterdag 24 maart 2018.
Pagina met link: Nationalistische koers moet Deense sociaal-democraten redden
Geen stijl heeft het ook opgepikt: Geen stijl
Evenals Jan Gajentaan: Jan Gajentaan

Sprekers: Saskia Dekkers, burgemeester van Albertslund Steen Christiansen, fractievoorzitter sociaal-democraten Henrik Sass Larsen, hoogleraar politicologie Peter Nedergaard.
Verslag: Saskia Dekkers, Dirk Evers en Pieter Nijdeken.

Saskia:
We zijn in Albertslund, een voorstad van Kopenhagen met veel migranten. De sociaal-democratische burgemeester zag weinig integratie, en toenemende problemen. Hij komt nu op voor de Deense identiteit, en dat begint bij het eten op het kinderdagverblijf.

Een keukenmedewerkster:
Ze krijgen gekookte eieren, runderworst, maar ook varkensworst en aardappelkoek.

Saskia:
Jaren geleden werd hier varkensvlees van het menu gehaald, maar de socialistische burgemeester eist nu dat alle kinderen in zijn stad varkensvlees krijgen aangeboden.

Christiansen:
Als je leeft in een maatschappij met meerdere culturen moet je je bewust zijn van je eigen identiteit. Je moet nadenken over wat het betekent om Deens te zijn. Wat zijn mijn normen en waarden, wat is belangrijk voor mij?

Scène dagverblijf, medewerkster met kinderen in eetzaal:
Jij mag het niet eten, en jij mag het ook niet eten. Jij wel, alsjeblieft.

Saskia:
Varkensvlees voor kleuters, het lijkt een minimale verandering, maar het staat voor veel meer. De sociaal-democratische partij wil terug naar de Deense waarden. Migranten moeten zich voortaan aanpassen aan Denemarken, en niet andersom.

Hier in Denemarken is de Socialistische Partij begonnen aan een opvallende koerswijziging. Net zoals in veel Europese landen raakten de sociaal-democraten het contact met de kiezer kwijt. De winst ging naar de nationalistische Deense Volkspartij. Dus besloten de sociaal-democraten dat het roer helemaal om moest.

Sass Larsen:
We moeten constateren dat we te maken hebben met parallelle samenlevingen, waar andere normen en waarden heersen dan die van de meeste Denen.

Saskia:
We hebben een afspraak met die fractievoorzitter van de sociaal-democraten. Hij is één van de grondleggers van de nieuwe politiek.

Sass Larsen:
Het is het dilemma van sociaal-democraat zijn. Je wilt een goed mens zijn, een voorvechter van mensenrechten, en je wilt geen enkele verdenking van xenofobie of racisme op je laden. Dus zwijgen veel sociaal-democraten daar instinctief over, omdat het de agenda is van rechts en extreem-rechts.

Saskia:
Was het een soort taboe?

Sass Larsen:
Maar natuurlijk. Als je de islam bekritiseerde, op wat voor manier dan ook, of als je kritiek had op hoe Turkse en Midden-Oosterse immigranten in de samenleving stonden, dan raakte je aan dat taboe.

Saskia:
Denemarken was lange tijd een “wit” land. Pas midden jaren negentig kwamen de migranten. De sociaal-democraten ontvingen hen met open armen. Nu is er plotseling ruimte voor kritiek.

Christiansen:
Migratie uit derdewereldlanden kost de Deense staat jaarlijks 5 miljard euro. Dat is evenveel als we uitgeven aan openbaar onderwijs. En dat was ook een trigger bij de discussie onder sociaal-democraten: dat de migratie tot nu toe alleen maar ten koste gaat van de verzorgingsstaat. Dus dat moest stoppen.

Saskia:
Een taboe is doorbroken. De linkse partij geeft voor het eerst toe dat er parallelle samenlevingen zijn ontstaan met mensen die weinig integreren.

Sass Larsen:
Veel mensen dachten: de eerste generatie migranten geeft nog problemen. De volgende generatie zal net als wij zijn. Die zullen ook gewoon bier drinken en aan sport doen, en hun dochters met anderen laten zoenen. Maar dat was niet zo. Ze zijn niet loyaal aan Denemarken of Nederland. Ze zijn loyaal aan hun familie, hun traditie en cultuur, en aan het Midden-Oosten. En dan wordt het heel moeilijk om goed te integreren in onze verzorgingsstaat.

Saskia:
In Albertslund wordt al een aantal van de sociaal-democratische plannen in praktijk gebracht. Van kleuters wordt geëist dat ze vloeiend Deens spreken. Anders komen ze in speciale schoolklassen terecht. En mensen zonder werk krijgen geen sociale huurwoning.

Christiansen:
We verloochenen onze normen en waarden niet. We zeggen tegen de Denen en iedereen die in Denemarken woont: we vormen één samenleving, daar zijn we trots op. We weten dat we goed zijn in technologie, in sociaal welzijn. En als we deze samenleving de komende jaren willen behouden is er een grens aan hoeveel mensen we kunnen laten integreren.

Sass Larsen:
Door het probleem te negeren, stonden wij aan de wieg van de Volkspartij. Die krijgt nu zo’n 20% van alle stemmen.

Saskia:
Dat was jullie fout?

Sass Larsen:
Zeker. Dat was onze achterban. De arbeiders- en middenklasse gaven aan: “Die integratie is voor ons een probleem”.
Wat de leiders van onze partij tegen ze zeiden was: “Jullie hebben geen probleem. Jullie enige probleem is dat jullie racisten zijn.”

Saskia:
Maar nu wil de partij dat er strenge regels komen voor getto’s, wijken met veel migranten. Hier mogen maximaal 30% mensen met een niet-westerse achtergrond wonen. Migrantenvrouwen moeten verplicht full-time werken, anders verliezen ze alle uitkeringen. En moslima’s moeten dezelfde vrijheden krijgen als Deense vrouwen, en relaties kunnen aangaan met Denen.

Hoe leg je dat op?

Sass Larsen:
Je moet ze overtuigen. Als sociaal-democraat en als politicus moet je zeggen: “Vecht ervoor. Je mag je er niet bij neerleggen dat je ouders of familie, broer of neef zeggen dat je zus of zo niet mag, als meisje”.

Saskia:
En de partij wil geen enkele asielzoeker meer binnenlaten. Al aan de grens worden ze weggestuurd.

Sass Larsen:
We moeten ze terugsturen.

Saskia:
Zelfs vluchtelingen?

Sass Larsen:
Ja, naar een centrum in Noord-Afrika. Daar gaan we dan kijken of ze recht hebben op asiel. En als dat zo is worden ze overgebracht naar een vluchtelingenkamp van de VN. Dan kunnen wij beslissen hoeveel we er toelaten in Denemarken.

Saskia:
De nieuwe politiek lijkt een succes. Alleen oudere partijleden stribbelen nog wat tegen.

Nedergaard:
Als je kijkt naar de kiezers lijdt het geen twijfel dat de meerderheid van onze kiezers een hardere aanpak steunt. Natuurlijk zullen er sociaal-democraten zijn die teleurgesteld zijn. Maar die kunnen geen kant op.

Saskia:
Volgend jaar zijn er parlementsverkiezingen. Volgens alle peilingen staan de sociaal-democraten op winst. Iedereen gaat ervan uit dat de partij volgend jaar gaat regeren.

Is een coalitie met de Deense Volkspartij voorstelbaar?

Sass Larsen:
Waarom niet. Je moet partijen niet met de vinger wijzen omdat ze zijn zoals ze zijn. Je moet ze beoordelen op hun daden. Als ze de juiste ideeën hebben en goed samen willen werken, waarom niet? Goed idee.

Nedergaard:
De Volkspartij heeft wel een grote mond, maar wat uitvoering betreft doen ze weinig. Ze zeggen af en toe hele rare dingen over buitenlanders. Sociaal-democraten zouden zulke dingen nooit zeggen. Maar ze voeren harder beleid.

Saskia:
Vraag is of de Denen de toon zetten voor sociaal-democraten in heel Europa. Zelf hopen ze van wel.

Sass Larsen:
Ik weet nog dat ik Wim Kok ontmoette, die had meer dan 40% van alle stemmen. Ik vroeg hoe hem dat gelukt was. Ik vond zijn hervormingen en manier van regeren toen heel inspirerend, in de negentiger jaren. Maar de meest recente verkiezingsuitslag in Nederland was enorm deprimerend. Dus ik hoop dat ze deze discussie ook aangaan. Want ik weet dat er grote problemen zijn met integratie in Nederland.

Nedergaard:
Er is voor de sociaal-democratische partijen van europa maar één manier om hun populariteit te herwinnen en weer sterke partijen te worden. De Deense sociaal-democratische lijn wat betreft immigratie overnemen. Je neemt de lijn over of je gaat ten onder.

Christiansen

Sass Larsen

Nedergaard