Geldkraan moskeeën I

Ondertiteling bij Nieuwsuur, item Financiering moskeeën, maandag 23 april 2018.
Pagina met Nieuwsuur link: Export salafisme naar Nederland
Nieuwsuurartikel met de lijsten: Geheime lijsten financiering moskeeën onthuld
Geen Stijl 2013, A. Nanninga: Moslimbroederschap infiltreert in Amsterdam (Blauwe Moskee)
AD, heibel in Rotterdam: Gesponsorde koran-competitie
En zomaar enkele van de vele artikelen over dit soort toestanden van Carel Brendel: (volg hem op Twitter!)
Carel Brendel 2011: Door Koeweit gesponsorde moslimbroeders I
Carel Brendel 2012: Door Koeweit gesponsorde moslimbroeders II
Carel Brendel 2017: Fawaz-affaire illustreert schisma tussen "goede" en "slechte" salafisten
En alvast het Vragenuurtje van de volgende dag (vanaf ongeveer de 34e minuut).

Sprekers: Mariëlle Tweebeeke, Gert-Jan Segers (CU), Paul Aarts (Midden-Oosten deskundige UvA), Stijn Hoorens (onderzoeker RAND Europe), Sadet Karabulut (SP), ettelijke imams. Verder beelden uit een verslag van Milena Holdert en Andreas Kouwenhoven met oa. Bart Schuurman (terrorismedeskundige Universiteit Leiden), Saïd Bouharrou (Raad van Marokkaanse Moskeeën).
Verder een kleine bijdrage van Lodewijk Asscher (PvdA, oud-minister Sociale Zaken).

Mariëlle (inleidende aankondiging):

• Veel meer Nederlandse moskeeën dan gedacht hebben financiële banden met Saoedi-Arabië en Koeweit. Dat blijkt uit geheime documenten in handen van Nieuwsuur en NRC
• Buitenlandse Zaken hield deze informatie jarenlang geheim, ondanks herhaalde verzoeken van de kamer
• Het kabinet wist dus overal van. Wij onthullen de documenten vanavond
• Saoedi-Arabië en Koeweit exporteren hiermee het salafisme naar Nederlandse moskeeën
• En het kabinet gaat toch de geheime memo’s over de dividendbelasting openbaar maken
• En Feijenoord gehuldigd, maar technisch directeur ontevreden over seizoen

Mariëlle:
Goedenavond. Het moest allemaal geheim blijven, van opeenvolgende kabinetten: vloeien er nu wel of niet oliedollars uit het Midden Oosten naar moskeeën in Nederland. We weten nu dat het antwoord “ja” is. Het gaat om miljoenen, en die kabinetten wisten er van. Een groot onderzoek, van Nieuwsuur en NRC samen, leverde lijsten op die laten zien om welke landen en moskeeën het gaat, en wat die geldstroom betekent:
Salafistische imams, met salafistische teksten, zoals deze moskee in Dordrecht.

Een imam:
In de islam kennen we alleen maar het Suikerfeest en het Offerfeest. Geen moederdag, geen vaderdag, geen Halloween. Dat is streng verboden. Moslims mogen dat niet vieren of aan hun kinderen leren.

Mariëlle:
En dit zijn de lijsten waarop te zien is welke moskeeën er bij betrokken zijn.
Straks een uitgebreid verslag van de speurtocht naar de geheime lijsten, een portret van de Dortse moskee die u net zag, en live de eerste politieke reacties.

(Intermezzo over dividendbelasting, een ander geval van het achterhouden van kabinetsinformatie [Hans])

Mariëlle:
Uit documenten blijkt dus dat Nederlandse moskeeën gefinancierd worden met oliedollars uit Saoedi-Arabië en Koeweit. En dat betekent het binnenhalen van een fundamentalistische variant van de islam: het salafisme. En dat is precies waar de Tweede Kamer zich al jaren lang zorgen over maakt, en vele vragen over stelde. Luister maar even naar dit overzicht:

De stem van Gert-Jan Segers:
We weten dat veel bronnen vanuit de golfstaten komen. Daar is het salafisme, of het wahabisme dominant.

De stem van Sadet Karabulut:
Saoedi-Arabië, dat afvalligen onthoofdt, homo’s stenigt, en vrouwen als inferieure wezens neerzet.

De stem van ???:
Daarom willen wij inzichtelijk hebben hoe dat zit, met die invloeden vanuit het buitenland.

De stem van Sadet Karabulut:
Wij debatteren hier als kamer al jaren over, wij willen al jaren die informatie …

De stem van ???:
We uiten onze zorgen eigenlijk bijna elke week…

De stem van Gert-Jan Segers:
Wat we moeten hebben is dat de financiële boeken open gaan, dat we inzicht hebben waar het geld vandaan komt, en met welk oogmerk wordt dat geld gegeven.

Mariëlle:
Ja, we horen hier de stem van Gert-Jan Segers, van de Christen Unie. Ook hier aan tafel Sadet Karabulut, van de SP. U heeft de afgelopen jaren heel veel vragen gesteld aan het kabinet, over dit onderwerp. Heel weinig antwoorden gekregen. Wij hebben die antwoorden vanavond, dus kijk mee, en dan spreken we elkaar straks.
Want, Nieuwsuur en NRC onderzochten de afgelopen zes maanden hoe het zit met die geldstromen uit de golfstaten naar Nederland. We kregen geheime informatie in handen waaruit blijkt dat veel meer Nederlandse moskeeën dan gedacht om geld aankloppen bij de golfstaten. Het kabinet heeft deze informatie jarenlang geheim gehouden.

De eerdere imam, herhaald, vanuit Dordrecht:
Geen moederdag, geen vaderdag, geen Halloween. Dat is streng verboden. Moslims mogen dat niet vieren of aan hun kinderen leren.

De stem van een waarschijnlijk islamitische meneer, beelden uit een moskee:
Deze gaat ook vooral uit naar de studenten, die op hogescholen hun diploma’s willen halen. Filosofie is een schadelijke wetenschap. Het is verboden voor een moslim om dit te bestuderen.

Een meneer met een baard, vanuit Den Haag:
Het laten groeien van de baard is verplicht. En het scheren is haram, niet toegestaan.

Beelden Saoedi-Arabië (rond Kaäba), verslag Milena Holdert en Andreas Kouwenhoven:
Dit is de taal van het salafisme, een fundamentalistische stroming binnen de islam, afkomstig uit Saoedi-Arabië, waar het wahabisme wordt genoemd. De meeste volgelingen van het salafisme wijze democratie af. Hun ideaal is een islamitische staat met een strikte naleving van de islamitische wetten uit de tijd van hun profeet Mohammed, 15 eeuwen geleden.

Paul Aarts:
Salafisten in het algemeen proberen dus zo puur mogelijk zich te gedragen, terugverwijzend naar de pure tijd van de islam, van de allereerste tijd van de islam. En dat gaat gepaard met allerlei voorschriften, rond kleding, rond gedrag, enzovoorts. Maar dat leidt er ook toe, dat het ook gepaard gaat met onverdraagzaamheid, ten aanzien van allen die niet in hun pure vorm van islam geloven. En dat betekent dat ze dus ook heel snel geneigd zullen zijn om die ander te definiëren als niet-moslim.

Milena Holdert:
En wie is die ander, bijvoorbeeld?

Paul Aarts:
Dat kunnen Joden zijn, dat kunnen christenen zijn, maar dat kunnen ook moslims zijn die niet die pure vorm aanhangen, zoals shiitische moslims.

Beelden van de Markaz al-Houda moskee, Dordrecht:
Degene die kennis bezit, en er niet naar handelt, over hen rust de vloek van Allah. Wie zijn dat? De Joden. De Joden.

Beelden van As-soennah moskee, Den Haag:
Wat de soennieten nu doen op hun satellietzenders, is het ware gezicht van de shiitische zenders tonen en hen ontmaskeren. Nu weten de mensen hoe lelijk hun ideologie is. Je kunt op YouTube zien wat voor ketters en heidenen ze zijn.

Milena Holdert:
De veiligheidsdiensten waarschuwen al jaren, Deze onverdraagzaamheid binnen het salafisme kan leiden tot haat tegen andere geloven, en tot afzondering van de rest van de samenleving. En niet alleen dat. Het salafisme zou ook een voedingsbodem kunnen zijn voor radicalisering.

Milena Holdert en Andreas Kouwenhoven, Bart Schuurman interviewend:
Als het over het salafisme gaat, dan noemen mensen vaak in één adem ook meteen terrorisme. U heeft onderzoek gedaan naar de achtergronden van terroristen. Wat ziet u nou. Welke rol speelt het salafisme daarbinnen?

Bart Schuurman:
We moeten benadrukken dat salafisme niet perse een voorportaal is voor terrorisme, echt niet elke salafist is of wordt een terrorist, verre van. Dat is denk ik wel een belangrijke nuance. Tegelijkertijd valt wel op, als we bijvoorbeeld kijken naar Nederlandse uitreizigers, dat die wel eigenlijk min of meer wel binnen die brede salafistische stroming te plaatsen zijn. In de extremistische hoek daarvan wel te verstaan. Dus salafisme kan zeker voor jonge mensen, actie georiënteerde mensen die wat minder met de ideologie hebben maar meer wat je er mee kan, een inspiratie zijn, of een eerste kennismaking met een zeer radicaal sociaal milieu, waar vanuit je ook wat makkelijker de overstap kunt maken naar groeperingen als IS, of in ieder geval het gedachtengoed dat daaraan ten grondslag ligt.

Milena Holdert:
Het salafisme is de afgelopen tijd in Nederland gegroeid. Zo blijkt uit een geheim memo van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding, van eind vorig jaar. Waren er vier jaar geleden 13 instellingen van salafistische signatuur, nu telt ons land er 27, en de verwachting is dat dit aantal de komende tijd zal toenemen.

Een belangrijke oorzaak van deze groei ligt 6000 kilometer verderop: in de golf-regio.

Hoe is het salafisme eigenlijk terecht gekomen in Nederland? Want de moslims die hier wonen komen voornamelijk uit Marokko of Turkije. Daar komt het salafisme toch niet vandaan?

Bart Schuurman:
Nee, nee. Er is in Saoedi-Arabië eigenlijk sinds, pak-um-beet, midden jaren zestig, een geldingsdrang ontstaan om hun vorm van islam, het wahabisme, de pure vorm van islam volgens hun interpretatie, over de rest van de wereld te verspreiden. Daar is heel veel geld mee gemoeid, en dat geld kwam beschikbaar in begin jaren zeventig, toen de olieprijzen enorm stegen, en toen is het hard gegaan. Sindsdien zijn er miljoenen, sommigen zeggen miljarden, gestoken in het exporteren van dat salafistische gedachtengoed over de hele wereld.

Moskeeën, scholen, koran-export, imams uitsturen, natuurlijk in de eerste plaats naar landen waar moslims de meerderheid zijn, maar dat is ook al heel snel uitgebreid naar allerlei landen waar ook moslim-minderheden leven, zoals ook Nederland, vooral onder moslim-migrantengemeenschappen in de rest van de wereld. En dat is een exportindustrie geworden.

Milena Holdert:
Hoe groot is de invloed van de golf-staten nu hier in Nederland? Daar wil de Tweede Kamer al jaren duidelijkheid over. Maar het kabinet hield steeds vol dat hier geen informatie over was. En toen er geruchten kwamen dat Nederland in het geheim gewoon door de golf-staten op de hoogte wordt gehouden over financiering, ontkenden ministers dit.

Lodewijk Asscher:
… en wordt mijn ministerie op de hoogte gehouden door Saoedi-Arabië van religieuze investeringen? Het antwoord is “nee”.

Milena Holdert:
Toen de kamer bleef doorvragen stelde het kabinet een onderzoek in. Stijn Hoorens werd gevraagd om de financiering van moskeeë te onderzoeken. Maar hij werd in zijn onderzoek tegengewerkt door het ministerie van Buitenlandse Zaken. Zo mocht hij geen contact opnemen met de Nederlandse ambassadeurs in de golfregio, ook mocht hij niet praten met de golf-staten zelf.

Wat had u graag willen doen? Naar Saoedi-Arabië gaan en praten met de koning, of …?

Stijn Hoorens:
Nee, nou ja. Nee, interviews met ministeries daar. Of met donoren.

Milena Holdert:
Maar door het ministerie van Buitenlandse Zaken is gezegd, doe dat maar niet.

Stijn Hoorens:
Ja.

Milena Holdert:
Hoorens ondekte dat het ministerie van Buitenlandse Zaken zelf informatie had liggen over de buitenlandse financiering van moskeeën. Maar toen hij hiernaar vroeg hield het ministerie opnieuw alle deuren gesloten. Hoorens moest toen wel concluderen dat een onderzoek niet mogelijk was.

Stijn Hoorens:
Wij wisten dat Buitenlandse Zaken informatie moest hebben, dat er informatie gedeeld werd, en daar hebben we ook naar gevraagd, maar dat hebben we helaas niet gekregen.

Milena Holdert:
Waarom heeft u dat niet gekregen? Wat was het antwoord van Buitenlandse Zaken?

Stijn Hoorens:
Ehm, nou ja, dat is vertrouwelijke informatie. Dat wordt op diplomatiek niveau uitgewisseld en daar hadden wij geen toegang toe.

Milena Holdert:
Ook al moest u namens het kabinet onderzoek doen, kreeg u toch geen toegang tot die informatie?

Stijn Hoorens:
Nee, blijkbaar niet.

Mariëlle:
Ja, en Gert-Jan Segers, van de Christen Unie. U was de opdrachtgever, eigenlijk, voor het kabinet, van dit onderzoek.

Gert-Jan Segers:
Ja, ik had een motie ingediend, en daar vloeide dit onderzoek uit voort. En ik vind het buitengewoon frustrerend om te zien dat het gewoon niet lukte.

Mariëlle:
Omdat het niet lukte? Het werd tegengewerkt.

Gert-Jan Segers:
Tegengewerkt. Terwijl het de integratie raakt, terwijl het de veiligheid raakt, verhoudingen binnen de islamitische gemeenschap, verhoudingen tussen de islamitische gemeenschap en christenen, joden, de positie van vrouwen, er staat heel veel op het spel. En het eerste wat je moet doen is onderzoek, dat is wat ik wilde. Het is gewoon tegengewerkt.

Mariëlle:
Hoe zou u dit typeren, deze gang van zaken?

Sadet Karabulut:
Ja, totaal onacceptabel. Het is een toonbeeld van inertie, dadeloosheid, maar ook volstrekte onderschatting van de ernst van dit probleem. Blijkbaar tellen de belangen, de economische, geopolitieke belangen, en de zogenaamde diplomatieke relaties met de golfstaten zo ontzettend zwaar, dat men weigert die informatie, en die medewerking te verlenen. En ons werd voorgehouden, een hele lange tijd, jarenlang, die informatie is er niet. Toen werd, door goed speurwerk van o.a. uw programma, bekend dat de informatie er was, was het een geheim, en inmiddels is het een publiek geheim. Maar wanneer gaan we dan handelen?

Mariëlle:
We praten zo verder.

Vertrouwelijk informatie dus, maar nu niet meer. Er zijn inderdaad moskeeën in Nederland die geld krijgen van Saoedi-Arabië en Koeweit. En er zijn lijsten van, ook al ontkende het kabinet dat jarenlang. Wij hebben die lijsten, en we openbaren ze vandaag, inclusief de namen van de moskeeën. Uit deze stukken blijkt dat het kabinet al jaren door de ambassades van Saoedi-Arabië en Koeweit op de hoogte gehouden wordt, over welke moskeeën geld aanvragen, met uitgekeerde bedragen, tot op de komma nauwkeurig. Op onze site kunt u de lijsten bekijken, met een speciale interactieve kaart er bij. Er staan tientallen instellingen op die opgeteld bijna zes miljoen euro kregen, bestemd voor de bouw van moskeeën, maar ook voor het uitgeven van korans, imamopleidingen en islamitische bijeenkomsten. We leggen de lijsten voor aan de onderzoeker.

Stijn Hoorens:
Ja. Ja, dit is het type informatie waar we om gevraagd hebben.

Milena Holdert:
Maar niet gekregen.

Stijn Hoorens:
Maar niet gekregen, nee. Maar dat het om zoveel instellingen zou gaan, dat verbaast mij wel.

Milena Holdert:
Maar u bent in uw onderzoek dus eigenlijk tegengewerkt door dezelfde overheid die u opdracht gaf om het onderzoek uit te voeren.

Stijn Hoorens:
Nou, er spelen meerdere belangen. Eén van de belangen is transparantie, en de behoefte van de kamer om geïnformeerd te worden, en een ander belang is de diplomatieke relaties.

Milena Holdert:
Met de golfstaten.

Stijn Hoorens:
Bijvoorbeeld.

Milena Holdert:
We laten de lijsten ook zien aan Saïd Bouharrou, van de koepel van Marokkaanse moskeeën in Nederland, en aan Saoedi-Arabië-expert Paul Aarts.

Saïd Bouharrou:
Ja, ik zie dat er een aantal, dat er veel moskeeën, waarvan ik er een aantal goed ken, dat die vanuit het Midden Oosten worden gefinancierd.

Paul Aarts:
Het is goed dat dit soort dingen boven water komen. We willen toch wel graag weten, in Nederland, wat er aan gedachtengoed hier op bepaalde plekken gedistribueerd wordt.

Milena Holdert:
Wat vind u ervan als een Marokkaanse vereniging geld vraagt aan een land als Saoedi-Arabië of Koeweit om een moskee te bouwen?

Saïd Bouharrou:
Nou, ik begrijp dat een moskee geld vraagt aan een land als Saoedi-Arabië om een moskee te bouwen. Met de bouw van een moskee gaat heel veel geld gepaard. Dus ik begrijp het heel goed. Alleen, ik zou wel willen zeggen, let op alsjeblieft, want als moskeebestuur heb je een verantwoordelijkheid naar je achterban, en je weet niet altijd wat je daarmee aan voorwaarden binnenhaalt. Vaak is het zo dat een land als Saoedi-Arabië, als ze financieringen verstrekken, dat ze daar ook bepaalde doelen mee hebben, om een bepaalde islam zeg maar naar Nederland te exporteren. En dan moet je als moskeebestuur wel heel erg alert zijn, dat je geen financiering krijgt die aan die voorwaarden is verbonden.

Milena Holdert:
Welke voorwaarden moeten de Nederlandse moskeeën ondertekenen in ruil voor het geld? We gaan langs bij de Saoedische en Koeweitse ambassades die de lijsten hebben opgesteld, en blijkbaar als tussenpersoon fungeren tussen moskeeën hier en geldschieters in de golf. Maar, de ambassadeurs willen ons niet te woord staan. Dan bellen we alle moskeeën op de lijsten. We leggen ze de informatie voor en we vragen of de geldschieters uit de golf invloed in de moskeeën eisen.
Een telefoongesprek:
Ik was benieuwd of uw moskee ooit contact heeft gehad met Saoedi-Arabië over een donatie aan de moskee, of aan de stichtingen die daaraan gelieerd zijn?

Maar de meeste moskeeën op de Saoedische lijst zeggen dat ze nooit zijn uitbetaald. Ze hebben inderdaad om geld gevraagd bij de Saoedische ambassade, maar ze hebben uiteindelijk nooit één cent ontvangen, zo zeggen ze.
“We hebben allerlei consulaten benaderd om sponsoring aan te vragen. We hebben niet alleen Saoedi-Arabië benaderd, maar ook Qatar en de Arabische Emiraten. Maar daar is nooit gehoor op gekomen. In die tijd hebben we alemaal brieven gestuurd naar verschillende instanties in het buitenland. Landen die goed in het geld zaten. Geen enkele reactie jammer genoeg.” (Barst hij nou in snikken uit? [Hans])

Een aantal moskeeën is onbereikbaar. Of ontkent überhaupt een aanvraag te hebben gedaan voor Saoedisch geld.
“Eh, nee. Nee, dat is nooit …“
Ook niet in januari 2011?
“Januari 2011?”
Ja?
“Nee, zeker niet. Saoedi-Arabië? Dat is wel erg ver gezocht. Nee, daar doen we niet aan.”
Daar doet u niet aan?
“Nee, we bekostigen alles zelf, met onze eigen leden.”

Ook veel stichtingen op de lijsten van Koeweit ontkennen. Maar het netwerkje aan stichtingen dat de grootste donaties kreeg, nodigt ons plotseling uit voor een gesprek, en bevestigt de ontvangen bedragen. Ze hebben zo’n anderhalf miljoen euro vanuit Koeweit ontvangen. Het grootste deel via de Social Reform Society, een organisatie die onder invoed staat van de politieke islam van de moslimbroederschap.

Met het geld kocht de stichting onder andere dit voormalige ziekenhuis in Den Haag. Het bestuur wil niet op camera reageren, maar geeft ons wel een rondleiding door het gebouw. Laat ons klaslokalen en een bibliotheek zien, en vertelt dat hier meer dan 300 kinderen bijlessen krijgen. Maar als we vragen welke invloed de Koeweitse donateurs hier uitoefenen zegt de stichting “geen enkele”. Ze bepalen alles zelf en zijn compleet onafhankelijk. Toch zien we hier, op de website van de stichting, foto’s van een van haar zomerkampen die ze jaarlijks organiseert. En wie is daar aanwezig? een van de Koeweitse kopstukken van de Social Reform Society.

Mariëlle:
Ja, laten we de lijst er nog even bijnemen. Ze vormen waarschijnlijk nog maar een topje van de ijsberg. De Saoedische lijst beslaat alleen een periode van drie jaar. Ook is er nog niets bekend over de geldstromen uit landen als Qatar en de Emiraten. Toch is de informatie nuttig. Als we de gegevens van deze lijst combineren met AIVD-rapporten kunnen we zeggen dat van de 450 Nederlande moskeeën bijna 10% contact heeft met golfstaten over financiering, of daadwerkelijk vanuit die landen gefinanceerd is. Veel meer dan tot nu toe gedacht. De vraag blijft natuurlijk: wat is de invloed van de islam uit de golfstaten? Wat wordt er in de moskeeën gezegd? We zoemen deze week in op drie moskeeën van de lijsten. Vanavond kijken we naar de moskee in Dordrecht. Een moskee die volgens de lijst $ 88.888,- heeft ontvangen, uit Saoedi-Arabië.

Aan het Van der Steenhovenplein in Dordrecht staat de al-Fath moskee. Haar hemelsblauwe koepel springt meteen in het oog. Het is de grootste polyester koepel van het land. Maar niemand wist dat ze gefinancieerd is vanuit Saoedi-Arabië. Hoe komen Saoedische dollars terecht bij een traditionele Marokkaanse moskee zonder salafistische inslag? We bellen de moskee op, we gaan meerdere keren langs, maar het bestuur weigert ons te woord te staan. Daarom spreken we op achtergrond met bezoekers van de moskee, met oud bestuurders, met de gemeente en met de buurt. En daaruit ontstaat het volgende verhaal:

De Marokkaanse vereniging al-Fath in Dordrecht wilde graag een nieuwe moskee bouwen, maar kampte met grote financiële tekorten. Daarom klopten ze aan bij de ambassade van Saoedi-Arabië. Op een barbecue van de vereniging kwam een ambassade-medewerker langs en kondigde zijn donatie aan, van $ 88.888,-. Dit bedrag werd niet één keer uitgekeerd zoals de lijst doet vermoeden, maar, zo bevestigen oud bestuursleden, drie keer. In totaal gaat het om een bedrag van ruim $ 200.000,-. De informatie op de lijst die het kabinet zo angstvallig geheim wilde houden blijkt dus ook nog eens onvolledig. Het gaat om veel meer geld.
De moskee wordt afgebouwd. Maar welke invloed hebben de Saoedische dollars nou vervolgens binnen haar muren? Wat opvalt zijn de salafistische predikers die na de opening opduiken. Zo predikt de Saoedische sheik al-Zahra in de moskee. Hij zegt dat kinderen hun verjaardag niet mogen vieren omdat dat geen islamitische feestdag is. En hier spreekt hij tot de moslimvrouwen:

“Eer je echtgenoot. Dat heeft Allah bevolen. En de profeet heeft gezegd: als er iemand dient te knielen, dan is het de vrouw voor haar man. Hij staat hoger in aanzien. Als zij trouwt moet de vrouw weten dat de plicht om haar ouders te gehoorzamen overgaat op haar man.”

Saïd Bouharrou:
Als ik dat zo hoor, dan denk ik, dit is niet de doorsnee toon die je hoort in Marokkaanse moskeeën in Nederland. Met name de preek over de gehoorzaamheid van de vrouw. Dus dat rechten van de vader van de vrouw overgaan op de rechten van de echtgenoot wanneer ze dus daarmee trouwt, ja dat vind ik wel echt grensoverschrijdend. Dat is toch wel iets wat je hoort, dat is een norm die opgeld doet in Saoedi-Arabië, en toch wel meer in een heel orthodoxe stroming binnen de islam, het wahabisme, het salafisme. Dat hoort eigenlijk niet thuis op een Marokkaanse moskee in Nederland.

Milena Holdert:
De moskee trekt ook omstreden figuren aan. Zoals de prediker Tarik Ibn Ali, die langskomt om geld in te zamelen voor de moskee.
“Ik doneer 100 euro. Ik hoop dat iedereen bij het weggaan ook een donatie doet, hoe klein ook. Deze nobele man doneert 500 euro. 500 euro en je krijgt een zoen op je hoofd.”

Tarik Ibn Ali is een bekende in de salafistische wereld. De fondsenwerver reisde de afgelopen jaren door Europa en hield benefiet-shows in allerlei moskeeën. Opvallend is het vele contante geld dat rondgaat. Bezoekers doneren gewillig hun euro’s en juwelen.
Op 28 juni 2017 wordt hij gearresteerd. Spanje verdenkt hem van deelname aan een terroristische cel op Mallorca, en van ronselen voor de Jihad.

Dus, in de schijnbaar doodgewone moskee in Dordrecht stromen honderdduizenden Saoedische dollars binnen. Vervolgens klinken er vrouw-onvriendelijke preken en is er een terreurverdachte actief. De gemeente weet er niks van. Ondertussen blijkt er een confict te spelen in de moskee. Dat lezen we in deze interne emails die we via bronnen rondom de moskee krijgen toegespeeld. Een groep moskeebezoekers vindt dat het bestuur ze buitenspel heeft gezet, en eist transparantie over de financiën. Maar hier lezen we ook, wie door de moskee als bemiddelaar is aangesteld in dit conflict. Het is de controversiële sheik Abdelhamid ain al Hayaat. Hij is berucht om zijn antidemocratische uitspraken.
“Democratie brengt alleen maar tweespalt tussen moslims.”
Hij was imam in een van de meest controversiële moskeeën van Catalonië. De Spaanse geheime diensten houden hem in de gaten. Ze beschouwen hem als tussenpersoon voor het aantrekken van Saoedisch geld. En hier zien we hem weer, naast de Saoedische sheik, in de moskee in Dordrecht.

Er is duidelijk iets gaande in Nederland, waar niemand grip op lijkt te hebben. De geldstromen uit Saoedi-Arabië zijn veel groter dan de overheid dacht. De gemeente heeft geen zicht op de radicale figuren die actief zijn in de moskee. En zelfs de koepel van Marokkaanse moskeeën wist niets van de ultra conservatieve boodschappen die Saoedische sheiks houden in Dordrecht. Pas nu wij een tipje van de sluier oplichten schrikt men. Vooral ook van dit soort politieke boodschapen:

2017, al-Fath moskee:
“Allah laat onze broeders zegevieren in Syrië. Laat de moedjahedien overal zegevieren. In Syrië, in Palestina, in Jemen, in Irak en overal.”

Bart Schuurman:
Ja, dat zijn nogal stevige uitspraken. Hier is een eigenlijk religieus gezagsfiguur, een autoriteitsdrager in zekere zin, een man met extra invloed dus ook op zijn toehoorders mag je aannemen, die hier eigenlijk de jihad in Syrië en in Irak goedkeurt, zegt dat die legitiem is, en daarmee, ja, hij zegt het niet letterlijk, maar wel impliciet zijn goedkeuring uitspreekt voor groeperingen zoals IS en Al-Qaida.

Saïd Bouharrou:
Als je zo’n preek geeft moet je wel, denk ik, er op beducht zijn, dat je daarmee wel kunt vergoelijken dat die strijd zeg maar geleverd wordt, door Al-Qaida strijders of door IS-strijders, of andere extremistische groeperingen, en het feit dat een Saoedische imam deze preek doet, ja, proef ik wel een politieke tint hierin, dus ik vind het een risicovolle preek.

Milena Holdert:
Denkt u nu ook dat het feit deze moskee wordt gefinancierd door organisaties vanuit Saoedi-Arabië, dat dat er toe geleid heeft dat zo’n sheik daar een dergelijke preek houdt?

Bart Schuurman:
Ja, het blijft speculatie, maar ik denk dat er wel een aannemelijk verband is, ja. Deze mensen leveren financiële ondersteuning, maar hebben ook een grote invloed dus op het religieuze programma zou je kunnen zeggen, wat daar verkondigt wordt.

Saïd Bouharrou:
Ik denk dat op het moment dat je geld krijgt vanuit Saoedi-Arabië, en dat zo’n Saoedische imam die daar dan zo’n preek doet, ja dan is het toch wel risicivol om zomaar aan te nemen dat daar niks achter zit. Dus ik denk dat dat moskeebestuur in kwestie hierover wel in overleg zou moeten treden, over wat hier nou de achterliggende motieven zijn, de gedachten zijn van deze preek.

Milena Holdert:
Saoedi-Arabië-expert Paul Aarts vindt dat de Nederlandse overheid harder van leer zou moeten trekken tegen de zendingsdrang vanuit de golf.

Paul Aarts:
De boodschap de andere kant op mag ook wel wat luider zijn. Vrijheid van godsdienst in Nederland is een groot goed, denk ik. In Saoedi-Arabië is er onvrijheid van godsdienst. Ja? Er mogen geen kerken gebouwd worden, synagoges zijn verboden, welke andere religie dan ook is verboden in Saoedi-Arabië.
Beelden van gehangenen
Als Saoedi-Arabië vraagt om hier vrijelijk zijn geld uit te strooien onder Nederlandse moslims, en optimaal gebruik maakt van die vrijheid van godsdienst in Nederland, en in andere landen, blijft het toch een beetje een scheve verhouding … Of een beetje? Een heel scheve verhouding. En ik hoor eigenlijk nooit, of bijna nooit hoor ik daar Westerse overheden veel stampij over maken, en dat zou natuurlijk wel eens mogen gebeuren.

Mariëlle:
Ja, Gert-Jan Segers, van de Christen Unie. Uw partij zit in het kabinet. Het kabinet dat in het regeerakkoord schrijft: “Buitenlandse financiering van moskeeën is onwenselijk”. Het gebeurt al lang, en de kabinetten weten het ook.

Gert-Jan Segers:
Ik heb vijf jaar geleden de eerste motie ingediend. We hebben daarna heel veel debatten gehad, met meerdere moties. We hebben samen moties ingediend (duidt op Sadet), met andere partijen ook. En dat je gewoon het meest simpele, namelijk transparantie, dat je dat niet boven water krijgt, zo van om hoeveel geld gaat het, wat is die invloed precies, ja ik zei net, het is frustrerend, maar het is erger dan dat. Want niet alleen mijn frustratie is van belang, het gaat over veiligheid, het gaat over radicalisering, het gaat over vreedzame verhoudingen binnen de islamitische gemeenschap, en met anderen. Dus er staat veel op het spel. Er moet actie komen. Dit kabinet heeft in het regeerakkoord exact het laatste punt van Paul Aarts opgepakt, namelijk die wederkerigheid: daar waar het scheef is, daar waar wij wel vrijheid hebben, maar die vrijheid er voor ons niet is in een land als Saoedi-Arabië, ja daar moet je die financiering de pas afsnijden.

Mariëlle:
Maar wat betekent dat dan concreet? Want u zegt, het is heel frustrerend, ik ben er al jaren mee bezig. Toen zat u in de oppositie, nu zit u in het kabinet, wat gaat u hier aan doen dan?

Gert-Jan Segers:
Ja, en daarom is er een paragraaf in het regeerakkoord gekomen die zegt, wij moeten dit nu inderdaad aanpakken, dus die transparantie moet er komen. Wij moeten onze diplomatieke kanalen gebruiken. En er moet een wettelijke mogelijkheid komen om te zeggen: die financiering willen wij niet. Vanuit onvrije landen. Dat is nu opgeschreven.

Mariëlle:
En onvrije landen. In uw eigen verkiezingsprogramma van de CU staat: een onvrij land is Saoedi-Arabië, een belangrijke handelspartner zien we, dus u zegt, de financiering vanuit Saoedi-Arabië, er moet wettelijk vastgelegd worden dat dat niet meer mag.

Gert-Jan Segers:
We moeten, waar we nu niet de mogelijkheid hebben om te zeggen, ja dat willen we niet, moeten we die wettelijke mogelijkheid wel hebben. En wat we nodig hebben is dat het ministerie van Buitenlandse Zaken veel assertiever is, ook in het opschrijven van wat een vrij en onvrij land is.

Mariëlle:
Maar assertief lijkt me nog heel ver weg, want tot nu toe is het met moeite …

Gert-Jan Segers:
… houden ze informatie achter.

Mariëlle:
Ja, en dat helpt ons niet. (Tegen Karabulut:) U zei al net even iets over, het is een belangrijke handelspartner. Is dat hoe we dit moeten verklaren? Waarom die lijsten er al een lange tijd … , kabinetten die al acht jaar lang hiervan weten.

Sadet Karabulut:
Ja, laat ik even vooropstellen dat ik het schokkend vind wat we in de reportage te zien krijgen. Dit gaat om pure politieke islam, die zich niet verhoudt met gelijke rechten, die wij in de grondwet heben vastgelegd. Maar die zich ook niet verhoudt tot de individuele godsdienstvrijheid. Dit is opleggen van jouw totalitaire ideeën. Als je dat weet, en je weet dat het die golfstaten zijn die ook terroristische groeperingen in inderdaad Jemen, Syrië etcetera financieren, al-Qaida, IS , al-Nusra … Je weet dat dit gaande is in Nederland en we zien nu de getallen: dat het aantal salafistische imams groeit, en ook het aantal moskeeën dat financiering ontvangt, hoe kan het dan dat je jarenlang, eigenlijk op je handen blijft zitten? Totaal onacceptabel.

Mariëlle:
Maar wat is dan het antwoord daarop? Hoe kan dat?

Sadet Karabulut:
Nou ja, ik denk echt onderschatting van inderdaad de ernst van het probleem, maar ik denk ook dat uiteindelijk die economische en geopolitieke belangen overheersen. Want vergist u zich niet, we zeggen wereldwijd het terrorisme te willen verslaan, tegelijkertijd is dit een belangrijke bondgenoot van de VS, van de NAVO in de strijd tegen de zelfde terreur die zij financieren.

Mariëlle:
Ja. Dus u heeft heel wat te doen. Uw partij de Christen Unie heeft zich hier inderdaad altijd hard voor gemaakt. Maar gaat u uw coalitiegenoten meekrijgen om hier echt wat aan te doen? Want vanavond zou hier bijvoorbeeld ook D66 aan tafel zitten, uiteindelijk toch niet gekomen. Is dit een gevoelig punt binnen die coalitie?

Gert-Jan Segers:
Nee. We hebben de tekst opgeschreven zoals die er staat, en er staat dat wij de financiering vanuit onvrije landen aan banden willen leggen.

Mariëlle:
Maar aan banden leggen, belooft u dan eigenlijk dat na vanavond, dat u voor elkaar gaat krijgen dat het niet meer mogelijk is dat er oliedollars in Nederlandse moskeeën gaan komen?

Gert-Jan Segers:
Ik wil niet dat wij de rode loper uitleggen voor een onvrije ideologie. Want degene die betaalt bepaalt. En dat hebben we bij andere moskeeën gezien. Dat zien we bij deze moskee. Dat hebben we eerder bij de Essalam moskee in Rotterdam gezien. Het huidige bestuur wordt terzijde geschoven en er komen mensen (onverstaanbaar).

Mariëlle:
(onverstaanbaar) hebben we gehoord. Hebt u er vertrouwen in?

Sadet Karabulut:
Nou ja. In 2015 is er al een motie aangenomen, van ons samen met de VVD, die zegt, stop met deze buitenlandse financiering. En ik ga ervan uit dat de heer Segers daar werk van gaat maken, alleen, we zijn wel weer een jaar verder. De manier waarop Buitenlandse Zaken hiermee omgaat, ja ik vind het echt verbijsterend. Dus we gaan daar morgen direct mee aan de slag, en ik hoop dan dat we met de minister van Buitenlandse zaken…

Mariëlle:
Met de minister van Buitenlandse Zaken.

Sadet Karabulut:
Ik vind dit gewoon onwenselijk en dit moet stoppen, en zij moeten met maatregelen komen. En het eerste punt dat moet gebeuren, en ik hoop dat u het daar met me eens bent, is dat deze informatie die achtergehouden is, die nu via de media eigenlijk openbaar wordt, dat die volledig wordt overlegd met de kamer en dat het kabinet dat ook blijft doen.

Mariëlle:
Wordt vervolgd. Morgen een debat, tot slot …

Gert-Jan Segers:
Een debat aanvragen inderdaad, vanuit de coalitie, want die informatie moet boven water komen, en dat wat we ons hebben voorgenomen moet nu worden uitgevoerd.

Mariëlle:
Ik wil u beide hartelijk danken voor uw komst. Wordt vervolgd, absoluut.

• En woensdag onthullen Nieuwsuur en NRC hoe het kabinet voor de kamer nog meer informatie achterhield. Dus blijf opletten.
• Zaterdag komt dan deel drie, over een Nederlandse moskee die geld krijgt van een organisatie die in verband wordt gebracht met de financiering van terrorisme.

Prediker as-Soena

Prediker al-Houda

Tarik Ibn Ali

Abdelhamid ain al Hayaat

Paul Aarts

Bart Schuurman

Stijn Hoorens

Saïd Bouharrou

Milena Holdert

Andreas Kouwenhoven

Tweebeeke, Karabulut en Segers

De koning