Frankrijk II

Ondertiteling bij Nieuwsuur, item Frankrijk, vrijdag 22 januari 2021.
Pagina met link:
Kan de opmars van het radicaal islamisme in Frankrijk worden gestopt?

Sprekers: Saskia Dekkers, Naila Gautier (organisatie Moeders van Trappes), scineast Abdel Houari, burgemeester van Trappes Ali Rabeh, leraar filosofie Didier Lemaire, Yasmina.
Verslag: Saskia Dekkers en Pieter Nijdeken.

President Macron:
Het radicale islamisme heeft zich op een heel doordachte wijze georganiseerd om de wet te overtreden en een parallelle samenleving te creëren.

Saskia:
Dit is Trappes, een voorstad van Parijs met 32.000 inwoners. Dit is zo’n stad waar de regering Macron orde op zaken wil stellen, islamistische bewegingen wil aanpakken.

Naila:
In Trappes komen zoals in alle steden diverse sektarische groeperingen voor. Door verloedering. Jongeren worden hier haast nog meer in de steek gelaten. En aanhangers van sektarische groeperingen vinden meer gehoor omdat er meer armoede is.

Saskia:
Al jaren maak ik reportages in Trappes. Ik zag met eigen ogen hoe religie een grotere en soms dwingende rol begon te spelen in het dagelijks leven. Hoe mensen die ik goed kende plotseling veranderden en zich bewust verwijderden van de Franse maatschappij. In 2005 filmden we tijdens de beruchte banlieu-rellen toen in Trappes het busstation in brand werd gestoken. De jonge cineast Abdel was geschokt.

Abdel in 2005:
Tweeëntwintig bussen. En ook de auto’s en de rest er omheen.

Saskia:
In 2017 blijkt diezelfde Abdel veranderd.

Abdel in 2017 (nu met baard en djellaba):
Salam Aleikum.
M’n leven draait om religie. Ik ben lang een soort vaandeldrager voor Frankrijk geweest. Wereldwijd verkondigde ik dat Frankrijk het beste land ter wereld was. Maar nu denk ik er anders over. Want Frankrijk discrimineert meer. Luister goed. Het discrimineert, is racistisch geworden, en ook anti-islam.

Saskia:
Na de reportage zie ik Abdel nog regelmatig. Hij maakt video’s voor een religieus reisbureau dat pelgrimstochten naar Mekka begeleidt. En, opvallend, hij reist met groepen jongeren uit Trappes naar Saoedie Arabië waar ze stage lopen. Vorig jaar verbrak hij ons contact, zonder duidelijke reden.
Abdel uit Trappes is niet de enige die zich afkeert van de Franse maatschappij. Volgens een rapport van de Franse inlichtingendienst zouden 150 wijken in handen zijn van islamisten met een eigen religieuze wereld binnen de Franse samenleving.
In Trappes is wel wat veranderd. Een half jaar geleden werd de 35 jarige moslim Ali Rabeh gekozen als burgemeester. De vorige socialistische burgemeester die 20 jaar de stad bestuurde ontkende de problemen rond de radicale islam. Ali Rabeh is opgegroeid in Trappes en zegt waar het op staat.

Ali Rabeh:
Als de Republiek uit de wijk vertrekt en een leegte achterlaat, komen er groeperingen die die leegte opvullen. Separatisten die de maatschappij in tweeën willen delen hebben zich in het vacuüm genesteld. Als de school tekortschiet, als er te weinig politie is en de gemeente z’n werk niet doet, vullen anderen de leegte.

Saskia:
Er is meer veranderd. In 2017 mochten we nog op het Lyceum filmen. De filosofieleraar maakte zich toen al zorgen over de salafistische invloed. In de klas was dat niet te zien, want in Frankrijk is daar de hoofddoek verboden. Maar toen kon hij er nog over discussiëren, nu zijn leerlingen in zichzelf gekeerd.

Didier:
In Trappes wint het Salafisme terrein. Ik heb leerlingen die moslim zijn, die me vertellen dat ze onder druk worden gezet.

Saskia:
Hij is bezorgd over zijn leerlingen, die in twee verschillende werelden moeten leven.

Didier:
De situatie is heel schizofreen. Aan de ene kant hebben ze het geloof zoals het salafisme dat propageert. Dus extreem streng in de leer. En tegelijkertijd leer ik ze om voor zichzelf te denken, en leren ze over evolutie. Die dingen staan haaks op hun principes. Hoe houden ze het vol?

Saskia:
Dit was Trappes in 2007. We filmden een groep bezorgde moeders, toen nog met zomerse bloesjes en blote armen. Inmiddels is de helft zwaar gesluierd, en wil niemand meer praten. Het valt op dat nu in 2021 ook veel kritische vrouwen angstig zijn. Afspraken worden afgezegd, interviews afgebeld. Jasmine is een moslima die zich niet meer thuisvoelt in Trappes. Ze wil alleen anoniem getuigen, op een anonieme plek.

Yasmine:
Ik zie het salafisme als een soort kankergezwel. Het is er niet ineens. Er zijn al jaren signalen van zichtbaar.

Saskia:
Yasmine merkt dat de positie van moslima’s verslechtert. In Trappes sluiten zelfs jonge vrouwen zich op.

Yasmine:
Voor hen is de hoofddoek verplicht. Het is ‘haram’, verboden, hem niet te dragen. Het is een bewijs van vroomheid. Wie geen hoofddoek draagt, zoals ik bijvoorbeeld… Ik sta slecht aangeschreven omdat ik westers gekleed ga. Je moet dus de ‘pure islam’ volgen. De orthodoxe islam. De stroming van imam Ahmad. Dan moet je als vrouw de hoofddoek dragen, mag je mannen geen hand geven. De vrouw mag niet zelf beslissen, dat doet haar man, vader of broer. Ze werkt niet, want contact met andere mannen is verboden. Heel triest.

Saskia:
Wat gaat de burgemeester van Trappes doen? Onder de jeugd krijgt hij steun.

Een jonge man: Ali Rabeh is geweldig.
Saskia: Waarom?
De jonge man: Geweldig. Omdat hij echt van alles doet voor onze stad.
Stem op Ali Rabeh!

Saskia:
De burgemeester lijkt voortvarend. Hij eist informatie over tientallen geradicaliseerde mensen in z’n stad.

Ali Rabeh:
Als burgemeester wil ik weten: Waar moet je op letten? Geef me instrumenten om goed te zien of ik een groep moet subsidiëren, en voor wie ik op mijn hoede moet zijn. Om te zorgen dat de jeugd hier van de Republiek en z’n waarden houdt, hun naasten respecteert en niet openstaat voor separatistische propaganda.

Saskia:
De markt op woensdag. President Macron komt voor steden als Trappes met een herstelplan. Het islamistisch separatisme wordt hard aangepakt. Hij wil naar een verlichte Franse islam, en religieuze invloed uit het buitenland streng controleren.

Een vrouw op de markt:
Wij moslims worden altijd aangevallen, ze gooien alles op een hoop. Ze zijn tegen de islam. Dit is islamofobie.

Een andere vrouw:
Hij wil het terecht controleren, want niet alle moskeeën zijn hetzelfde. Die radicalen zijn mensen die er niks van hebben begrepen. Ze behoren niet eens echt tot de islam.

Een man:
Ze maken Macron veel verwijten, maar hij is een heel goede president. Ik ben zelf moslim. De islam is er om te helpen, om te beschermen. Wat die lui uitspoken is niet islamitisch. Ze zijn gek.

Saskia:
De onthoofding van leraar Samuel Paty, vorig jaar, was een schok voor Frankrijk. Maar vanuit het onderwijs kwamen in die periode verontrustende berichten. 130 meldingen van leerlingen die de onthoofding goedkeurden. Met een artikel in een links weekblad vroeg de filosofieleraar de regering om bescherming van het onderwijs.

Didier:
We moeten nadenken over de toekomst van ons vak. Hoe onderwijs je de talen, de kunsten, exacte vakken, cultuur aan kinderen die van jongs af aan zijn onderworpen aan de enorme sociale druk van die ideologen?

Saskia:
Hij krijgt bijval van leerkrachten uit heel Frankrijk, maar zijn leerlingen zijn verontwaardigd.

Didier:
Ik heb leerlingen die protesteerden en zeiden: ‘Waarom hebt u een artikel tegen ons geschreven?’. Dat dus: ‘Tegen ons’. Ik heb uitgelegd dat het juist voor hen was en niet tegen ze. Ik wil ze juist beschermen tegen die invloed die ervoor zorgt dat ze niet vrij kunnen zijn.

Saskia:
Gaat de nieuwe wet het radicale islamisme werkelijk bestrijden? In Trappes heerst argwaan.

Naila:
Zo creëren ze verdeeldheid. Die wet moet alles toedekken. Het is puur politiek om stemmen te trekken.

Saskia:
In Trappes hoor ik van verschillende mensen dat de filosofieleraar gevaarlijk bezig is, en zich niet met de islam moet bemoeien. Ze waarschuwen dat hij een tweede Samuel Paty kan worden. De inlichtingendienst vangt inderdaad verontrustende dreigementen op. Hij wordt nu met politieëscorte begeleid naar zijn werk.

Didier:
Ik weet dat de kans bestaat dat ik morgen vermoord word. Dat weet ik.

Saskia:
Is het zo belangrijk dat u uw mening uit?

Didier:
Wat moet ik anders? Onderwijzen is mijn vak. Ik kan niet gewoon zwijgen. Ik doe wat ik moet doen. Ik hoop dat de staat me zal beschermen en me zal blijven beschermen.

Yasmine:
De moslims die tegen ze zijn moeten zich openlijk mobiliseren. Iedereen vreest nu voor z’n leven. Als dat niet gebeurt zie ik geen toekomst. Dan heb je alleen die dodelijke ideologieën.

Saskia:
Er zijn meer Franse leerkrachten met politiebescherming. Het ministerie wil geen cijfers geven. De filosofieleraar verwacht weinig van de nieuwe wet, net zoals de burgemeester. Die vraagt om concrete actie.

Ali Rabeh:
Ik wil dat de Republiek terugkomt naar de wijken. Als de Republiek z’n plek weer inneemt, neemt dat de zuurstof weg voor het haat voedende separatisme dat een gevaar vormt voor de Republiek.

Naila

Abdel

Ali Rabeh

Didier Lemaire

Yasmine