Islamofobie

Er is op Twitter een drieluik aan het verschijnen (Deel_1, Deel_2, deel 3 volgt nog) van @Amsterjan (Jan Tervoort) op zijn blog bij Batavirus.
Het gaat over Islamofobie. Ik wantrouw zijn bedoelingen niet, hij lijkt een oprechte poging te doen vast te stellen hoe ernstig het “probleem” is, maar ik heb toch moeite met zijn benadering. Enkele anderen hebben ook wat gemord, maar ik wil toch kort aan proberen te geven waarom hij me tegen de haren instrijkt.

Ik zelf ben “tegen religie”, zie het (zeker bij de huidige mogelijkheden om aan scholing en informatie te komen) als een uiting van onbenul. “Tegen religie” staat tussen aanhalingstekens omdat ieder de vrijheid moet hebben de meest onbenullige ideeën aan te hangen, maar die onbenulligheid moet dan wel de tegenwind en intellectuele confrontatie krijgen die het verdient. De Islam heeft daarbij nog eens agressieve en dwingende trekken (naar binnen toe en naar de buitenwereld) die het tot een van de grootste destructieve gevaren maken ter wereld. Dat is mijn mening, en ik heb dus altijd op elke aantijging dat ik islamofoob zou zijn instemmend gereageerd.

Islamofoob betekent letterlijk “bang voor de Islam”. De meesten die de Islam niet zo zien zitten zullen bij islamofoob eerder denken aan de buik vol hebben van, afkeer hebben van, kwaad zijn op, afschuw van de praktijken binnen, afschuw hebben van groepsdwang en chantage, leven vanuit geboden en verboden, etcetera, en dus enigszins ontevreden zijn met dit ingeburgerde etiket.

@Amsterjan adopteert echter een definitie van Martijn de Koning die in mijn ogen geen bijval verdient:
“Islamofobie is het construeren van een negatieve, generaliserende en essentialistische definitie van islam die leidt tot het maken van een hiërarchisch onderscheid tussen niet-moslims en moslims. Dit gebeurt om de moslims als groep te problematiseren op basis van hun religie.”

Wat is hier mis mee? Bang zijn voor of een afkeer hebben van de Islam is niet iets wat met een doel wordt geconstrueerd. Dat heb je op grond van wat voor ervaring of informatie dan ook. Het heeft ook niet het doel een groep te problematiseren of te discrimineren (“hiërarchisch onderscheid tussen niet-moslims en moslims” te maken). Dat moslims als groep bij mensen met islamofobe gevoelens niet altijd goed liggen ligt voor de hand, maar dat er tussen een moslim en een islamofoob iets moois kan ontstaan is zeker niet uitgesloten (weet ik ook uit ervaring).

De definitie maakt van een ongemakkelijk gevoel (afkeer) een probleem op zich: islamieten en mensen die om welke reden dan ook geneigd zijn om voor hen in de bres te springen zouden islamofobie en islamofoben als het gevaar moeten gaan zien.
@Amsterjan vindt wel dat de aantijging vaak overdreven of onterecht is, maar neemt de term over.
Ook duidt hij een fobie als “irrationele angst”. Dat irrationele mag voor sommige fobieën gelden, maar toch niet voor de islam, die meer kapot maakt dan je lief is.

En dat (islamofobie als het gevaar zien) is precies wat er verder in het stuk op Batavirus wordt beschreven:
Een groep moslims heeft zich onder de naam “Stichting Meld Islamofobie” ten doel gesteld (kennelijk krakkemikkige) statistiekjes te publiceren over het vòòrkomen van islamofobie, moslimhaat en tegen de islam gericht geweld.
(Ik ga nu niet in op de aantijging “moslimhaat”, maar ook dat lijkt me een persoonlijke emotie die moeilijk valt te turven laat staan strafbaar te stellen. Oproepen tot geweld vanuit dat gevoel natuurlijk wel.)

Los van het verdere betoog van @Amsterjan is mijn bezwaar dus dat hij te gemakkelijk meegaat in de framing door dit soort groepen van het achtenswaardige begrip “Islamofobie”. Ook hij gebruikt het als iets kwalijks, een “door de Nederlandse overheid nog niet (overal) als een aparte categorie haatmisdrijf geregistreerd” vergrijp, terwijl het eigenlijke probleem natuurlijk ligt bij de Islam. (In de ogen van een islamofoob zoals ik dan natuurlijk.)

Volgens @Amsterjan is het zijns inziens “een gepasseerd station om over de term of het concept ‘islamofobie’ te blijven discussiëren zoals nog regelmatig gebeurt”. Dat ben ik dus absoluut niet met hem eens.
Ook zijn argument in deel 2 dat “de PVV van Geert Wilders ‘islamofobie’ en het aanjagen ervan als belangrijkste instrument heeft”, is geen argument. Ik heb bijvoorbeeld geen enkele neiging op de PVV te stemmen, maar zou de framing van De Koning en @Amsterjan moeten overnemen. Dat lijkt me toch even niet.

“Islamofobie” zou een geuzennaam moeten zijn, en elke poging de Salonfähigkeit van het begrip aan te tasten verdient satire, humor en hilarische spot over zich heen te krijgen (waar de tegenpartij zoals bekend niet tegen kan).

Ik ben nu alleen ingegaan op het diskwalificerende gebruik van de term. Het voert me te ver de weerstand/weerzin tegen de islam te behandelen, en de daarbij gebruikte middelen.
Laat ik me ertoe beperken te melden dat ik een grote fan ben van Hirsi Ali en vele andere Islam-critici. Geweld hoort daar niet bij, opruiïng en platvloerse rellerigheid ook niet, maar een krachtige strijd tegen de abjecte ideeën wel degelijk.

Overigens heb ik verschillende malen de volgende tweet geplaatst:
“Blanke mannen zijn niet wit. Lelijk anglicisme, vaak in racistische of diskwalificerende context gebruikt.”
Het zal niet verrassen dat ik me ook in dit opzicht geërgerd heb aan (het overnemen van?) dit taalgebruik door @Amsterjan.