Gravitatiegolven I

Zwaartekrachtsgolven

(Zie ook 2017-10-27, Gravitatiegolven II)

Een week geleden heb ik een KNAW-symposium over zwaartekrachtsgolven bezocht.
(Donderdag 25-2-16 in het Amsterdamse Trippenhuis).

Ik was eerst niet van plan er over te schrijven, maar ik heb nu een blog, dat schept verplichtingen. En het is zeer de moeite waard er kennis van te nemen:

• Het was een heel leuke avond, van hoge kwaliteit

• Alles is hier terug te zien (behalve de discussies)

• Ook voorgaande presentaties over de meest uiteenlopende onderwerpen zijn hier te vinden. (Kijk in het menu onder “Videos”.)
  Let op: de laatste lezing “Wat zijn de bronnen van gravitatiestraling?” ontbreekt op deze tweede pagina!
  Zie het als uitbreiding op de tips van mijn MOOC-pagina

• En ik zal er nu heel kort iets van beschrijven. Ik raad voor de rest aan de links te volgen, op één na zijn de presentaties in het Nederlands.

Het voorgaande plaatje zal de meesten intussen wel bekend voorkomen. In Amerika zijn twee nieuwe instrumenten in gebruik genomen die zwaartekrachtsgolven kunnen meten. Tot dan toe was electromagnetische straling (licht, radiogolven, röntgenstraling) afgezien van wat deeltjes de enige bron van informatie over het heelal.

Vanaf omstreeks 0.32 sec wordt er een signaal opgepikt: zwaartekrachtsgolven met een frequentie van ongeveer 35 Hz. Dit blijken twee zwarte gaten op een afstand van 1,3 miljard lichtjaar van respectievelijk 29 en 36 zonsmassa’s zwaar die 35 keer per seconde om elkaar heendraaien. Vanaf 0.40 sec begint de frequentie op te lopen tot zo’n 250 Hz: ze spiraliseren in 30 msec naar elkaar toe. Dan zwabbert het signaal nog heel even na maar stopt abrupt: de zwarte gaten zijn versmolten tot een groter zwart gat. Het trilt heel even na van de klap, maar verstoort dan de ruimtetijd niet meer. Het nieuwe zwarte gat is 62 zonsmassa’s zwaar. Drie zonsmassa’s zijn dus in een flits in energie omgezet.